Αυτό που έγινε στις 2 Απριλίου, με τις ανακοινώσεις Τραμπ για την επιβολή δασμών στα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ, δεν είναι εμπορικός πόλεμος, είναι μια επανάσταση για την ανατροπή του κυρίαρχου συστήματος της παγκοσμιοποίησης.
Σ’ έναν εμπορικό πόλεμο δεν αμφισβητείται το σύστημα συσσώρευσης κεφαλαίου και παραγωγής αγαθών, απλώς επιχειρείται μια ανακατανομή των μεριδίων μεταξύ των αντιμαχομένων πλευρών. Τώρα έχουμε κάτι πολύ διαφορετικό. Αμφισβητείται ο διασυνδεδεμένος κόσμος, αμφισβητείται η παγκόσμια οικονομική δομή, αμφισβητούνται οι περίφημες εφοδιαστικές αλυσίδες και δημιουργείται μια άλλη τάξη πραγμάτων.
Ο Τραμπ επιχειρώντας να υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών κατεδαφίζει (συνειδητά ή ασυνείδητα είναι αδιάφορο) το οικοδόμημα της παγκοσμιοποίησης όπως έχει διαμορφωθεί τουλάχιστον τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια. Η επανάσταση του Τραμπ μόλις ξεκίνησε και δεν είναι βέβαιο ότι θα επικρατήσει, παρά την αναμφισβήτητη οικονομική και στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Οι γκλομπαλιστές συσπειρώνονται από την Ευρώπη μέχρι την Κίνα και επιδιώκουν «την παλινόρθωση των Βουρβόνων». Οργανώνουν και λαϊκές διαδηλώσεις εναντίον του, σε Αμερική και Ευρώπη.
Οι αμερικανικοί δασμοί, μας λένε, είναι μια επίθεση στην παγκόσμια ευημερία! Αλήθεια που την είδαν αυτήν την παγκόσμια ευημερία; Μάλλον την ευημερία των πολυεθνικών επιχειρήσεων εννοούν. Οι δασμοί, μας λένε, θα προκαλέσουν ύφεση και πληθωρισμό. Εννοούν τις αναπόφευκτες αναταράξεις που προκαλούνται σε κάθε ριζική αλλαγή του οικονομικού μοντέλου, μέχρι να σταθεροποιηθεί το καινούργιο.
Τους δασμούς, μας λένε, που θα αυξήσουν τις τιμές, θα τους πληρώσουν τελικά οι καταναλωτές. Σωστά, αλλά, μόνον εφ’ όσον οι τελευταίοι εξακολουθούν να αγοράζουν τα ακριβότερα εισαγόμενα προϊόντα και δεν τα αντικαταστήσουν από τα φθηνότερα πλέον εγχώρια. Οι συνήθειες βέβαια χρειάζονται λίγο χρόνο για να αλλάξουν, αλλά οι καταναλωτές δεν είναι και τόσο μαζοχιστές.
Η εγχώρια προσφορά, μας λένε, δε θα μπορέσει να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Η αλήθεια είναι ότι σε ορισμένους κλάδους ίσως χρειαστεί κάποιος χρόνος για αναδιάρθρωση της παραγωγής και νέες επενδύσεις. Όμως, η αμερικανική οικονομία έχει τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες και γρήγορα θα προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της αυξημένης ζήτησης. Γι’ αυτό η επανάσταση κατά της παγκοσμιοποίησης μόνο από της ΗΠΑ θα μπορούσε να ξεκινήσει. Κάθε άλλη μικρότερη χώρα θα συνθλιβόταν από την επίθεση των αγορών.
Ο Τραμπ δεν ανακάλυψε τους δασμούς. Αυτοί υπήρχαν σ’ όλη την ιστορική διαδρομή της ανθρωπότητας. Από τις πόλεις-κράτη και τις αρχαίες αυτοκρατορίες μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Οι μεγάλες δυνάμεις και οι αποικιακές αυτοκρατορίες επέβαλλαν δασμολογικά τείχη με δύο στόχους: α) Να προστατεύσουν την εγχώρια παραγωγή τους από τον εξωτερικό ανταγωνισμό και β) Να αυξήσουν τα κρατικά έσοδά τους, που χρησιμοποιούνταν για περεταίρω ανάπτυξη.
Όταν τα ισχυρά κράτη επιτύγχαναν ικανή συγκέντρωση της παραγωγής (μεγάλες επιχειρήσεις) και του κεφαλαίου (τράπεζες), τότε απαιτούσαν την καθιέρωση του ελεύθερου εμπορίου, προκειμένου να εκμεταλλευτούν όλους τους υπόλοιπους.
Το ελεύθερο εμπόριο δεν είναι δίκαιο εμπόριο, γιατί τα ίδια προϊόντα μπορούν να παράγονται σε χώρες με πολύ διαφορετικό κόστος εργασίας, διαφορετικές τιμές ενέργειας, διαφορετικό φορολογικό καθεστώς, διαφορετική περιβαλλοντική νομοθεσία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ευνοούνται από άμεσες ή έμμεσες επιδοτήσεις. Το ελεύθερο εμπόριο είναι επικερδές για τους μεγάλους και καταστροφικό για όλους τους μικρούς παραγωγούς. Όπως είχε πει ο Αριστοτέλης: «Η μεγαλύτερη ανισότητα είναι η ισότητα μεταξύ ανίσων».
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1947, δημιουργήθηκε, υπό τον ΟΗΕ, η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT) με στόχο τη μείωση των δασμών και την απελευθέρωση του εμπορίου από περιορισμούς, φραγμούς και άλλα διοικητικά μέτρα. Ακολούθησαν πολλοί Γύροι πολυετών διαπραγματεύσεων με κάθε φορά να επιτυγχάνεται μια μείωση των δασμών. Στο Γύρο της Ουρουγουάης (1986-1994) στις μειώσεις των δασμών συμπεριελήφθησαν τα αγροτικά προϊόντα και οι υπηρεσίες, ενώ η GATT αντικαταστάθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Ο τελευταίος Γύρος, αυτός της Ντόχα (1996-2008), κατέληξε σε αδιέξοδο.
Κατά την πρώτη θητεία του, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να επικυρώσει τη Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Σχέση (TTIP) μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, που είχε προετοιμάσει η προεδρία Ομπάμα. Απέσυρε τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία Συνεργασίας των δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TTP) και αναθεώρησε τη Συμφωνία Διεθνούς Εμπορίου (NAFTA) μεταξύ ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικού. Τους είχε προϊδεάσει όλους και όλοι προσπάθησαν, «με νύχια και με δόντια», να μην επανεκλεγεί.
Από τις αρχές της δεύτερης θητείας του ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων πριν φτάσουμε στην ημέρα της 2ας Απριλίου που «συντάραξε τον κόσμο» ή την «Ημέρα Ανεξαρτησίας» όπως την ονόμασε ο Τραμπ. Εκτός από ένα γενικό δασμό 10% σ’ όλες τις αμερικανικές εισαγωγές από οποιαδήποτε χώρα, επιβλήθηκαν πολύ υψηλότεροι δασμοί στους κύριους εμπορικούς ανταγωνιστές των ΗΠΑ. Στην Κίνα 34%, στην Ταϊβάν 32%, στην Ινδία 26%, στη Ν. Κορέα 25%, στην Ιαπωνία 24% και στην ΕΕ, στην οποία συμπεριλαμβάνεται φυσικά και η χώρας μας, 20%.
Η Ελλάδα υπέστη προοδευτικά τις επιπτώσεις του ελεύθερου εμπορίου από την ένταξή της το 1981 στην τότε ΕΟΚ, που μετεξελίχθηκε στη σημερινή ΕΕ. Η αδύναμη ελληνική γεωργία, βιοτεχνία και βιομηχανία συρρικνώθηκαν, μέχρι εξαφανίσεως πολλών κλάδων, λόγω των ανεξέλεγκτων εισαγωγών όχι μόνο από τις ανεπτυγμένες χώρες της Ένωσης, αλλά και από τρίτες χώρες χαμηλού κόστους με τις οποίες η ΕΕ έχει υπογράψει τελωνιακές συμφωνίες με χαμηλούς δασμούς.
Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες με έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιό τους κάτι λιγότερο από 5% του ΑΕΠ κάνουν μια ιστορική στροφή στον προστατευτισμό, η Ελλάδα, με έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιό της περίπου 15% του ΑΕΠ της, δηλώνει δια του Κ. Μητσοτάκη: «Είμαστε μια χώρα υπέρμαχη του ελεύθερου εμπορίου». Μέχρι της τελικής εξαφάνισης, θα συμπληρώναμε εμείς.
Αν στην επιβολή των δασμών συνυπολογίσει κανείς την καταστολή της λαθρομετανάστευσης, την καθολική απόρριψη της WOKE ατζέντας, την άρνηση του έωλου αφηγήματος περί «ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής» και την επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία του Πούτιν, τότε ο Πρόεδρος Τραμπ είναι μια πραγματικά θανάσιμη απειλή για το σύστημα της παγκοσμιοποίησης. Πολλοί γκλομπαλιστές εκφράζουν ήδη την ευχή ότι: «Αυτό το κεφάλαιο θα διαρκέσει όσον το δυνατόν λιγότερο». Σε τι άραγε ελπίζουν;
Υ.Γ. Δύο μέρες μετά τις ανακοινώσεις Τραμπ, την περασμένη Παρασκευή 4 Απριλίου η τιμή των πολύτιμων μετάλλων (χρυσός, πλατίνα, άργυρος) αφού υποχώρησε στη συνέχεια σταθεροποιήθηκε. Αντίθετα υποχώρησαν οι τιμές στα βιομηχανικά μέταλλα (αλουμίνιο, νικέλιο, χαλκός, μόλυβδος, κασσίτερος κ.α.). Υποχώρηση παρουσίασαν και οι τιμές των περισσότερων βασικών αγροτικών-κτηνοτροφικών προϊόντων. Τέλος η τιμή του πετρελαίου (Brent) υποχώρησε κατά 5,37% στα 66 $ το βαρέλι και του φυσικού αερίου κατά 7,25%. Η φούσκα των χρηματιστηρίων συνέχισε να ξεφουσκώνει με γοργό ρυθμό. Όλα αυτά μπορεί να σημαίνουν προβλέψεις των αγορών για οικονομική στασιμότητα ή και ύφεση, αλλά όχι για πληθωρισμό. Τις επόμενες μέρες θα δούμε πώς θα κινηθούν οι αγορές.
Πηγή : www.ellinikiantistasi.gr
